باغی در کویر

این نوشته خیلی اختصاصی درباره باغبانیه.تو این نوشته به باغبانی تجربی خودم و چند راه حل به نظرم عملی ( نه علمی ) برای مصرف بهینه آب پرداختم.

به طبیعت و محیط زیست خیلی علاقه دارم. موضوع های بحران آب ، گرمایش جهانی از بین رفتن گونه های جانوری ، آلودگی هوا و … همیشه برام مهم بوده و هست. البته متاسفانه تا بحال فعالیتی مدنی در جلوگیری از این موارد نداشتم اما سعی میکنم اگر نمی تونم از بار مشکلات کم کنم حداقل تا جایی که میتونم و توان مالیم اجازه میده کمتر خودم به این مشکلات اضافه کنم. نکات خیلی کوچکی وجود داره که آدم میتونه رعایت کنه. مثلاً استفاده بجا از وسایل نقلیه ، رها نکردن زباله ها در طبیعت ، فرهنگ سازی و آگاه سازی اطرافیانمون و خیلی کارهای دیگه.

در مطلبی که درباره مشکل آب نوشتم اشاره کردم به باغ ویلاهایی که غیر اصولی مثل باغ های مناطق پرآب احداث میشن. درخت ها به صورت غرقابی آبیاری میشن و اکثر گونه ها خاص مناطق پرآبند. هر گوشه ای چمن کاری انجام شده که باید روزانه آبیاری بشه، گل و گیاهان هم با همین رویه کشت و نگهداری میشن.( این قضیه در احداث فضاهایی سبز داخل شهر ها هم هست). البته بعضی از باغات رو میبینیم که اصلاً به باغ و فضای تفرجگاهی شباهت ندارن و از اون ور بوم افتادن و کلاً از سنگ و سیمان بنا شدن.

همینطور که در مطلب قبل گفتم باغ ویلاها هدف اصلیشون تفریح و شبیه سازی حس و حال طبیعت نداشته افراد ساکن در مناطق شهریه. وجود چنین مکانی باعث لذت و عوض شدن روحیه افراد مناطق شهری میشه و این اهمیت دو چندانی داره وقتی می بینیم خیلی از افراد یکی دو نسل قبل از دل طبیعت و روستا به شهر ها اومدن و فعالیت های باغبانی و کشاورزی در گوشت و خونشون عجین شده و این فعالیت ها رو دوست دارن. ولی به نظرم باید شیوه و فرهنگ احداث عوض بشه. بعضی از مدل ها رو خودمون داریم و بعضی دیگه رو هم می تونیم از مناطق کم آب دیگه مدل برداری کنیم. من خودم به دلیل علاقه شخصی که به باغبانی دارم سعی میکنم روی این قضیه فکر و کار کنم. به خاطر دوست داشتن کارهای باغبانی و دار و درخت ، امورات باغ عموی خودم رو که در یک منطقه کم آب و تقریباً بی آب قرار داره رو بر عهده گرفتم که با مطالعه خودم و راهنمایی گرفتن از دیگران دارم روش کار میکنم. دوست دارم توی این وبلاگ بعضی وقتا راجبش بنویسم و چیزهایه جدیدی که یاد میگیرم رو خیلی موردی و ریز مطرح کنم نه به صورت کلی. پس شاید این دسته از نوشته هام برای کسانی که به این موضوع علاقه ندارن جذاب نباشه.اما کسانی که علاقه مندن به این موضوع اگر نظریه یا راهکاری دارن بنویسن که هم خودم و هم دیگران استفاده کنن، تا فرهنگ استفاده و احداث باغات ایرانی هر چند اندک بهبود پیدا کنه. چون این قضیه بخش بزرگی از تمدن هر ملتی محسوب میشه. شما شیوه احداث بنا و باغات ما با بقیه کشورها رو مقایسه کنید . کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خیلی روی این قضیه دقیق تر از ما کار کردن و سعی میکنن علاوه بر فرهنگ خودشون از فرهنگ ما و همچنین از روشهای جدید و علمی استفاده کنن. ما هم میتونیم یاد بگیریم و اصلاح کنیم و تمدن خودمون رو بر پایه استعداد هایی که داریم گسترش بدیم.
حالا من اینجا میخام چند مورد از نتیجه هایی که در طی کار کردن روی این موضوع بدست آوردم رو به صورت موردی و ریز تر بگم. خیلی خوشحال میشم دوستان نظرات خودشون رو بگن و نکته جدید هم اگر به ذهنشون رسید به این موارد اضافه کنن.
1- برای سبز بودن محیط حتماً لازم نیست آب زیادی رو پای درخت یا گیاهان بریزیم . باید از گونه هایی استفاده کنیم که بسیار کم آبند و با آب باران فصول بارانی و سردتر خودشون رو احیا میکنن یا اینکه فاصله آبیاری زیاد و میزان آب کم میخان. نمونه های زیادی هست که باید تحقیق بشه تا مناسبترین گونه توی منطقه خودتون رو پیدا کنین . انواع سرو، درخت توت، درخت اقاقی، انگور و … از انواع درخت های مثمر و غیر مثمری هستش که میشه کاشت . همچنین برای سبز بودن محوطه نیازی به چمن کاری نیست. کاشت یونجه کم آب و آبیاری دو هفته ای آن خیلی بهتر از کاشت چمن و آبیاری روزانه اونه . ضمن اینکه برای خاک فواید زیادی داره و از محصولش میشه استفاده کرد. عیبش هم اینه که به اصطلاح پاخور نیست.
2 – بهتره از آب، بیشتر برای جلوه بخشیدن به مناظر و محوطه باغ استفاده کرد. آب برای ما ایرانیان ارزش زیادی داره و روحیه مون با یک جوی آب هم عوض میشه. وقتی می خوایم بریم به تفریح و پیک نیک حتماً مکان هایی که آب داره رو انتخاب میکنیم یا حداقل در اولویته. کلاً ما مردمی که در مناطق خشک زندگی میکنیم به دلیل اینکه آب، سبزی و آبادانی کمتر اطرافمون هست وجود آب یه حال و هوایه معنوی برامون ایجاد میکنه. واقعیت هم اینه که نشستن کنار یه جوی آب در وسط کویر صدها برابر لذت بخش تر از یک رودخانه پر آب در شمال کشوره.( خودم تجربشو داشتم و واقعاً مثل یه رویا میمونه). مناطقی که در وسط کویر مقداری سرسبزه یا همون واحه ها فوق العاده لذت بخش تر از جنگلهای شمالن حتی اگر سرسبزی شون قابل مقایسه با هم نباشه. اگر با روشی که در مورد یکم گفتم محیط خودمون رو سر سبز نگه داریم اگر آبی هم باشد می توان برای طراوت بخشیدن به پیرامون ازش استفاده کنیم و روحمون رو جلا بدیم بجایه اینکه بر روی زمین به هدف آبیاری جاریشون کنیم که در نهایت تبخیر بشن و از دست برن.
3 – استفاده از روش های مدرن آبیاری و سیستم های نوین کشاورزی که خودش یه بحث مفصله اما میشه در حد خودمون حتی توی حیاط خونه ها هم از این روش برای آبیاری باغچه ها استفاده کرد.
4 – ایجاد سایه بر مناطقی که باید آبیاری بشن برای جلوگیری از تبخیر بالا با استفاده از سایه بان های مخصوصی که برای اینکار در فروشگاه های لوازم کشاورزی و باغبانی وجود دارن یکی دیگه از این راهکارهاست. این سایه بان ها به صورت درصدی هستن که میزان جلوگیری از عبور نور رو نشون میدن. مثلاً 50 درصد یا 80 درصد . اگر رنگ سفیدشو استفاده کنین بهتره. نمونه های رایج توی بازار به رنگ سبز تیره هستش. این سایه بانها علاوه بر جلوگیری از تبخیر آب ، رطوبت محیط رو هم بالا تر میبرن. نمونه های ضد uv شم هست که با دوام تره.
موارد دیگه ای هم هست که اگر بعد ها فرصتی شد حتماً بهش میپردازم. می دونم این موارد برای کسانی که دست اندرکار کارهای باغبانی و کشاورزی هستند بدیهی هست و قصد من از نوشتن سهیم شدن با افرادیه که به این مباحث علاقه مندند و ایجاد مکانی که کسانی که با تجربه هستند نظرات خودشون رو بگن تا منظرهای بومی تر، باصفاتر، پایدار تر و کم هزینه تری داشته باشیم.